4 Minuty
System e-TOLL, zaprojektowany jako elektroniczny system poboru opłat i ułatwienie dla kierowców korzystających z państwowych odcinków autostrad, generuje obecnie nieoczekiwany problem administracyjny. Na kontach użytkowników zalega ponad 5,5 mln zł, a setki tysięcy kierowców nie dokonują wyrejestrowania kont po zniesieniu obowiązku płatności dla pojazdów do 3,5 t. Ministerstwo Finansów i Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) podejmują działania informacyjne, lecz skala zjawiska pozostaje znacząca.
Sytuacja prawna i ramy czasowe
Do 30 czerwca 2023 r. opłaty za korzystanie z państwowych odcinków Konin-Stryków na A2 oraz Wrocław-Sośnica na A4 były pobierane z wykorzystaniem systemu e-TOLL. Od 1 lipca 2023 r. obowiązek uiszczenia opłaty przesunął się wyłącznie na pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t. W praktyce oznacza to, że właściciele samochodów osobowych i lekkich dostawczych nie muszą już korzystać z systemu, jednak większość założonych kont wciąż pozostaje aktywna.
Dane i skala problemu
Z niemal 255 tys. aktywnych kont w połowie 2023 r. do końca sierpnia przetrwało ponad 173 tys. kont. Na wielu z nich zgromadzono niewielkie kwoty – średnio około 32 zł na konto. Pomimo tych sum łączny stan środków przekracza 5,5 mln zł. Brak przepisów obligujących do wyrejestrowania kont oraz brak sankcji za bezczynność powodują, że użytkownicy nie czują presji, by ubiegać się o zwrot.
Dlaczego użytkownicy nie odzyskują środków?
Procedura administracyjna jako bariera
Do zamknięcia konta nie wystarczy jedno kliknięcie w aplikacji. Użytkownik musi pobrać formularz KAS, zalogować się, sprawdzić numer klienta, wypełnić druk z numerem rachunku bankowego, wydrukować go, złożyć podpis, a następnie zeskanować i wysłać e-mailem lub wysłać pocztą tradycyjną. Taka procedura biurokratyczna zniechęca wielu obywateli, zwłaszcza gdy kwota zwrotu jest relatywnie niska.
Kampania informacyjna KAS
Mimo że KAS prowadzi działania informacyjne – telefony i e-maile przypominające o możliwości zamknięcia konta i zwrocie środków – efekty są ograniczone. Dla wielu kierowców proces wydaje się nieadekwatny do wysokości należnych im kwot.
Konsekwencje dla administracji, transportu i logistyki
Brak wyrejestrowanych kont generuje dodatkową pracę dla pracowników obsługujących system e-TOLL, którzy muszą ponawiać kontakty z użytkownikami. W szerszym kontekście cyfryzacja usług transportowych – obejmująca systemy opłat drogowych, rozwiązania telemetryczne dla logistyki oraz integrację z systemami zarządzania ruchem – ma sens tylko wtedy, gdy procesy administracyjne są spójne i łatwe w obsłudze. Utrzymywanie złożonych procedur zamykania kont stoi w sprzeczności z trendem upraszczania obsługi kierowców i przedsiębiorstw transportowych.
Bezpieczeństwo, środowisko i wpływ na infrastrukturę
Choć problem dotyczy głównie procedur zwrotu pieniędzy, ma on pośrednie przełożenie na ruch drogowy i infrastrukturę. Systemy elektroniczne, takie jak e-TOLL, wpływają na płynność ruchu i logistykę transportu ciężarowego. Uproszczenie procedur to także potencjalne korzyści dla bezpieczeństwa ruchu, mniej formalności przy stanowiskach obsługi, a w dłuższej perspektywie oszczędność zasobów administracyjnych i mniejszy ślad węglowy dzięki ograniczeniu korespondencji papierowej.
Aspekty ekonomiczne i społeczne
Dla budżetu państwa obecna sytuacja oznacza konieczność utrzymania infrastruktury administracyjnej i kosztów obsługi. Dla kierowców z kolei to strata czasu i frustracja. W skali makro, sprawny system zwrotów i uproszczone procedury mogłyby poprawić zaufanie do cyfrowych usług transportowych i wspierać rozwój sektora logistyki oraz współpracy między infrastrukturą drogową, kolejową i portową.
Możliwe rozwiązania i rekomendacje
Najbardziej oczywistą zmianą byłoby uproszczenie procesu wyrejestrowania konta oraz umożliwienie zwrotu środków w pełni elektronicznie, bez konieczności drukowania i wysyłania dokumentów. Alternatywy to automatyczne zwroty sald poniżej określonego progu, łączenie kont z profilem zaufanym lub mObywatel, a także integracja z bankami w celu jednoklikowego przelewu. Takie zmiany byłyby spójne z kierunkiem cyfryzacji usług transportowych i mogłyby odciążyć zarówno kierowców, jak i urzędników.
Podsumowując, e-TOLL pozostaje narzędziem o dużym potencjale dla transportu, logistyki i zarządzania infrastrukturą. Aby jednak ten potencjał w pełni wykorzystać, konieczne jest uproszczenie procedur administracyjnych i lepsze dopasowanie systemu do realiów użytkowników oraz polityki transportowej kraju.
Źródło: auto-swiat
Zostaw komentarz