8 Minuty
Świeżo umyty samochód daje satysfakcję, ale czy naprawdę wiemy, co kryje się pod tapicerką i w schowkach? Badanie przeprowadzone we współpracy ze specjalistami z Aston University ujawnia, że niektóre części wnętrza auta mogą zawierać więcej bakterii niż przeciętna deska sedesowa. To nie tylko ciekawostka — to wskazówka, jak lepiej dbać o higienę w samochodzie, zwłaszcza gdy przewozimy jedzenie, dzieci lub zwierzęta.
Jak prowadzono badanie i czego dotyczyło?
W grudniu 2021 roku zespół kierowany przez dr. Jonathana Coxa, starszego wykładowcę mikrobiologii z Aston University, przeprowadził analizę bakteryjną pięciu używanych samochodów o różnym wieku i sposobie użytkowania. Badanie miało trzy cele: określić, które miejsca we wnętrzu auta gromadzą najwięcej bakterii, zidentyfikować rodzaje wykrytych mikroorganizmów oraz porównać ładunki bakteryjne z tymi na typowych toaletach domowych.
Metodologia była klasyczna dla badań mikrobiologicznych: próbki pobierano sterylną wymazówką nawilżoną roztworem buforowym (phosphate buffered saline). Każdy wymaz zaszczepiano na dwóch rodzajach pożywek: Nutrient Agar (NA) — wspierającej ogólny wzrost bakterii, oraz Violet Red Bile Glucose (VRBG) — selektywnej dla Enterobacteriaceae (np. bakterii kałowych). Płytki inkubowano przez 24 godziny w 37°C, po czym policzono kolonie i wykonano barwienie Grama dla wstępnej identyfikacji.
Gdzie w aucie kryje się najwięcej bakterii?
Lista lokalizacji o największym ładunku bakteryjnym ze zliczeń w badaniu (sumy kolonii z pięciu pojazdów):
- Bagażnik (boot) — 1 425 jednostek bakteryjnych
- Fotel kierowcy — 649
- Drążek zmiany biegów (gearstick) — 407
- Tylna kanapa — 323
- Deska rozdzielcza (dashboard) — 317
- Kierownica — 146
Najbardziej zaskakujące jest to, że bagażnik w każdym z testowanych samochodów zawierał bakterie kałowe i łączny ładunek bakteryjny w bagażniku znacznie przekraczał poziom wykryty na przeciętnej desce sedesowej w domowych toaletach używanych w ciągu ostatnich 24 godzin.
Dr Jonathan Cox komentuje: „Bagażnik to często miejsce, gdzie luźno wrzucamy zakupy. W dobie ograniczonego użycia siatek wielokrotnego użytku łatwo o przenoszenie brudu i mikroorganizmów. Dlatego warto myć warzywa i owoce przed spożyciem oraz pamiętać o okresowym czyszczeniu bagażnika.”
Jakie gatunki bakterii znaleziono i co to oznacza?
W wnętrzach aut wykryto mieszankę mikroorganizmów, od typowych komensali po gatunki potencjalnie chorobotwórcze. Poniżej krótki przegląd wykrytych organizmów oraz ich znaczenia epidemiologicznego:
.avif)
E. coli (Escherichia coli)
Grupa bakterii jelitowych — większość szczepów jest nieszkodliwa, ale obecność Escherichia coli w nieoczekiwanych miejscach (np. bagażniku) wskazuje na zanieczyszczenie kałowe. Ryzyko zakażenia wzrasta przez drogę fekalno-oralną, np. gdy jedzenie upadnie na silnie skażoną powierzchnię, a następnie zostanie spożyte.
Pseudomonas aeruginosa
Organizm powszechnie występujący w środowisku (gleba, woda), mogący powodować zakażenia u osób z osłabioną odpornością. Niektóre szczepy są trudne do leczenia ze względu na oporność na antybiotyki.
Bacillus subtilis
Pospolity przedstawiciel flory środowiskowej i przewodu pokarmowego niektórych zwierząt. Zazwyczaj nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ludzi.
Staphylococcus epidermidis
Normalna flora skóry. Może powodować zakażenia u osób immunosupresyjnych lub przy obecności urządzeń medycznych. Jego obecność wskazuje na przenoszenie przez ręce.
Staphylococcus aureus
Może występować w nosie i gardle; przy kichaniu i kaszlu trafia na powierzchnie. W rzadkich przypadkach i przy odpowiednich warunkach może wywoływać zakażenia skórne lub oddechowe. Należy pamiętać o istnieniu MRSA, czyli szczepów opornych na metycylinę.
Rhodotorula mucilaginosa
Drożdżak środowiskowy — rzadko powoduje infekcje, niemniej może być problemem u osób z zaburzoną odpornością.
Łącznie wyniki pokazują, że wnętrza aut zawierają zarówno bakterie pochodzenia środowiskowego, jak i te charakterystyczne dla skóry czy przewodu pokarmowego. Obecność drobnoustrojów nie oznacza automatycznie, że pasażer zachoruje — zależy to od dawki, drogi narażenia i stanu odporności organizmu.
Wiek pojazdu, sposób użytkowania i czyszczenie — co ma znaczenie?
Badanie wykazało korelację między wiekiem samochodu a ładunkiem bakteryjnym: starsze pojazdy miały wyższe poziomy bakterii. To logiczne — im dłużej używany samochód i im więcej różnych użytkowników oraz przewożonych rzeczy, tym większe prawdopodobieństwo akumulacji mikroorganizmów. Dodatkowo pojazdy przewożące dzieci i zwierzęta wykazywały wyższe zanieczyszczenie.
Jednocześnie istotnym czynnikiem obniżającym bakteriologiczną „widoczność” kontaktowych powierzchni kierowcy (np. kierownicy) był wzrost stosowania środków dezynfekcyjnych od czasu pandemii COVID-19. Jak zauważył dr Cox: „Powierzchnie, z którymi kierowca ma bezpośredni kontakt, nie były tak zanieczyszczone, jak się spodziewaliśmy — to efekt częstszego używania środków antybakteryjnych.”
Jak i jak często czyścić samochód? Praktyczne wskazówki
W oparciu o wyniki badania i podstawy mikrobiologii przedstawiamy praktyczne zalecenia, które pomogą zmniejszyć ryzyko zakażeń i poprawić higienę we wnętrzu pojazdu.
- Myj wnętrze regularnie: odkurzanie i wycieranie widocznych zabrudzeń to za mało — stosuj środki dezynfekujące na powierzchnie dotykowe (drążek zmiany biegów, ręczne hamulce, uchwyty, przyciski).
- Dezynfekcja punktowa: użyj chusteczek lub sprayów antybakteryjnych do szybkiego przetarcia kierownicy, drążka biegów i pasów bezpieczeństwa. Rozpylacz na tkance lub ściereczce zmniejsza zużycie środków i ryzyko uszkodzenia tworzyw.
- Czyszczenie bagażnika: regularnie odkurzaj i przemywaj wykładzinę bagażnika — zwłaszcza gdy przewozisz żywność, zwierzęta lub zabrudzone przedmioty.
- Pielęgnacja tapicerki: raz na jakiś czas zleć profesjonalne czyszczenie tapicerki lub użyj środków do prania tapicerki dostępnych w handlu.
- Higiena rąk: mycie rąk przed jedzeniem w samochodzie minimalizuje ryzyko przeniesienia bakterii fekalnych z powierzchni na żywność.
- Kontrola źródeł zanieczyszczeń: osłaniaj świeże produkty spożywcze i nie wkładaj luźno jedzenia do bagażnika bez opakowania.
Dr Cox dodaje: „Nie trzeba panikować — ludzie rzadko chorują po wsiadaniu do samochodu. Jednak świadomość, gdzie mogą znajdować się mikroorganizmy, pozwala lepiej dbać o higienę i redukować ryzyko. Proste nawyki, takie jak umycie rąk przed jedzeniem, robią dużą różnicę.”
.avif)
Znaczenie wyników dla zdrowia publicznego i użytkowników samochodów
Wyniki badania są istotne z kilku powodów. Po pierwsze, pokazują, że pomimo koncentracji uwagi na widocznej czystości, ukryte ładunki mikrobiologiczne mogą być znaczące i wymagać oddzielnych działań higienicznych. Po drugie, identyfikacja bakterii kałowych w bagażniku i na siedzeniach kierowcy wskazuje na sposoby przenoszenia zabrudzeń: przez przewożone przedmioty, tartą odzież, zwierzęta albo słabo umyte ręce.
Dla osób o osłabionym układzie odpornościowym, małych dzieci i dla tych, którzy często jedzą w samochodzie, ryzyko jest większe. W kontekście zdrowia publicznego to impuls do edukacji o prostych praktykach higienicznych związanych z użytkowaniem pojazdów.
Metadane i szczegóły próbkowania
W badaniu analizowano pięć pojazdów o następującej charakterystyce:
- Car 1: Peugeot 307-SW, 17 lat, zwierzęta, kupiony używany (1 poprzedni właściciel).
- Car 2: VW Golf, 5 lat, zwierzęta i dzieci, kupiony trzykrotnie (2 poprzednich właścicieli).
- Car 3: Ford Focus, 13 lat, zwierzęta i dzieci, kupiony używany (1 poprzedni właściciel).
- Car 4: Honda Jazz, 9 lat, zwierzęta i dzieci, kupiony trzykrotnie (2 poprzednich właścicieli).
- Car 5: Peugeot 308, 2 lata, kupiony używany (1 poprzedni właściciel).
Do porównania pobrano również wymazy z dwóch domowych toalet, które były używane w ciągu ostatnich 24 godzin i nie były celowo czyszczone przed badaniem.
Expert Insight
Prof. dr hab. Anna Nowak, mikrobiolog środowiskowy (fikcyjny ekspert, reprezentatywny komentarz): „Badania takie jak to z Aston University przypominają, że mikrobiom otoczenia jest dynamiczny i zależy od wielu czynników: przepływu ludzi, zwierząt, przewożonych przedmiotów oraz praktyk higienicznych. Ważne jest, by nie demonizować obecności bakterii, lecz rozumieć mechanizmy ich przenoszenia i wprowadzać proste, skuteczne środki zapobiegawcze — regularna dezynfekcja punktów dotykowych oraz świadomość dotycząca przewożenia żywności to kluczowe działania.”
Co dalej — badania i technologie?
Wyniki inicjują pytania o długoterminowe badania: jak zmienia się mikrobiota samochodowa w czasie i pod wpływem różnych nawyków właścicieli? Jak skuteczne są dostępne środki dezynfekcyjne w warunkach rzeczywistych i czy istnieją materiały tapicerskie, które ograniczają przyczepność i przeżywalność bakterii? Nowe technologie czyszczenia, takie jak czyszczenie parowe, sanitacja ozonem czy powłoki antybakteryjne, wymagają testów w kontekście samochodów.
Dla branży motoryzacyjnej i producentów środków czystości to szansa na rozwój produktów dedykowanych wewnętrznym powierzchniom samochodów — bezpiecznych dla materiałów i skutecznych wobec patogenów.
Wnioski
Badanie wykazało, że niektóre obszary wnętrza samochodu, zwłaszcza bagażnik i miejsca rzadziej dezynfekowane (drążek zmiany biegów, kanapy), mogą gromadzić więcej bakterii niż przeciętna deska sedesowa. Choć obecność mikroorganizmów nie musi oznaczać natychmiastowego zagrożenia zdrowia, wyniki wskazują na zasadność regularnego, biologicznego (antybakteryjnego) czyszczenia wnętrza pojazdów, a także na potrzebę świadomości przy przewożeniu żywności i zwierząt.
Proste nawyki — mycie rąk przed jedzeniem w samochodzie, częstsze przecieranie punktów dotykowych i sprzątanie bagażnika — znacząco zmniejszają ryzyko przeniesienia drobnoustrojów i poprawiają komfort użytkowania pojazdu.
Zostaw komentarz